Məlumatlarınızı insanlardan və tətbiqlərdən qorumaq üçün 7 tədbir
Telefonunuzdakı tətbiqlərə həqiqətən etibar edə bilərsinizmi? Tədqiqatçılar "qaydalara əməl etməyən" 1000-dən çox tətbiqin çox sayda məlumatınıza giriş əldə etdiyini söyləyirlər. Sahiblərinin xəbəri olmadan dəqiq geolokasiya məlumatlarını və telefon nömrələrini toplayan bu tətbiqlər bu problemə nümunə kimi göstərilə bilər. Xüsusilə telefonunuzdakı bütün şəxsi məlumatları – adları, tarixləri, şifrələri və kredit kartı məlumatlarını, həyatınızdakı insanların şəkilləri və getdiyiniz hər hansı bir yerin ünvanını nəzərə alsanız, bu olduqca dəhşətli bir haldır. Təəssüf ki, müasir inkişaf etməkdə olan dünyada bir tətbiq sizi izləyirsə, onu bloklasanız belə etibarlı bir qoruma yoxdur. Bu gün məlumatlarınıza girişi olmayan bir tətbiq sabah tətbiqin yaradıcısı olan şirkət satıldıqda, istiqamətini dəyişdirdikdə və ya hansısa qüsura görə təhlükəli bir vəziyyət aldıqda pis bir tətbiqə çevrilə bilər. Tətbiqlərdən istifadə edərkən şəxsi məlumatlarınızı qorumaq üçün ən yaxşı məsləhətlər üçün məlumat məxfiliyi mütəxəssislərinə müraciət etdik. Budur onların 7 təklifi. Parol menecerindən istifadə edin Ən güclü parollar təsadüfi simvollardan ibarət olur. Müəyyən bir qaydada olmayan bir sıra hərflərin, rəqəmlərin və simvolların başqaları tərəfindən istifadəsi ehtimalı azdır və kompüterin bu parolu kobud şəkildə sındırması daha çətindir. İşin mənfi tərəfi odur ki, bu mürəkkəb parolları xatırlamaq daha çətin olur. Belə hallarda parol idarəetmə tətbiqindən istifadə etmək daha rahatdır. Şifrə menecerləri bütün parollarınızı şifrəli və parolla qorunan bir tətbiqdə saxlayır. Bundan əlavə güclü parollar yaradır və xatırlayırlar. “Google Chrome” və “Samsung”un xüsusi telefon tətbiqi kimi proqramları sizin üçün parolları saxlayır. Birdən çox hesab üçün eyni paroldan istifadə etməmək yaxşıdır. Bir hesab təhlükədədirsə, bütün hesablar təhlükəyə düşəcək. Şifrə meneceri ilə hesablarınızın hər biri üçün fərqli, mürəkkəb və sındırılması çətin parolların olması ən təhlükəsiz haldır. Bəziləri hətta sizin üçün parollar yaradacaq. VPN-i ictimai Wi-Fi-da istifadə edin Mobil məlumatlarınızı istifadə etmək əvəzinə telefonunuzdakı ümumi Wi-Fi şəbəkəsinə qoşulmaq niyyətindəsinizsə, mütəxəssislər virtual şəxsi şəbəkədən (VPN) istifadə etməyi məsləhət görürlər. VPN eyni ictimai şəbəkədə gizlənən digər insanların məlumatlarınızı gizlətməsinin qarşısını ala bilər. O, həmçinin məlumat ötürülmələrinizi maskalaya, onlayn filtrləmə və senzuranın qarşısını ala və sizə bütün dünyada daha geniş məzmuna çıxış imkanı verə bilər. Məqsədlərimiz üçün o, sizi başqalarının telefonunuza daxil olmaq üçün istifadə edə biləcəyi pulsuz ictimai şəbəkəni sındırmaqdan qoruya bilər. VPN axtararkən şirkətin yaxşı tanındığını və etibarlı olub-olmadığını öyrənmək vacibdir. Apple App Store və Google Play Store pulsuzdur, lakin bəzi şübhəli tətbiqləri olan VPN tətbiqləri var, buna görə də onları hərtərəfli araşdırmağı məsləhət görürəm. VPN-dən nə qədər istifadə etməyi planlaşdırmağınızdan asılı olmayaraq, hansı məlumatların toplana biləcəyini və harada saxlanacağını bilmək üçün xidmət müqaviləsini oxumaq vacibdir. Tətbiq icazələrinə diqqət yetirin Tətbiqlərin tələb etdiyi icazələri yenidən yoxlamaq bir çox məlumatlarınızı qoruya bilər. Tətbiqin müəyyən icazələr istəməsinin məntiqli olub-olmadığını da özünüzdən soruşmalısınız. Xüsusiyyətləri olmayan məlumatlara giriş tələb edən bir tətbiq ciddi bir təhlükədir. Məsələn, sadə bir kalkulyator tətbiqini yükləyirsinizsə və tətbiq əlaqə siyahınıza və yerinizə daxil olmaq istəyirsə, belə olan halda sual yaranır: Niyə kalkulyator əlaqə siyahınızı və məkanınızı bilməlidir? Bu kimi istəklər sizin üçün xəbərdarlıq ola bilər. Tətbiqə verdiyiniz icazələrə diqqət yetirməklə yanaşı, yüklədikdən sonra telefonunuzun necə işlədiyini izləmək də vacibdir. Zərərli proqramlar daim arxa planda işləyə bildiyindən bu, cihazınızın batareya ömründə ciddi dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Tətbiq quraşdırıldıqdan sonra batareyanın ömrünün həmişəkindən daha sürətlə azaldığını görsəniz, bu tətbiqin faydasız olduğuna və arxa planda işləyə biləcəyinə işarə ola bilər. Tətbiqi və ya şirkəti araşdırın Tətbiqin pis niyyətli məqsədləri olub-olmadığını açıq formada bildirə bilməsəniz də, sürətli bir Google axtarışı daha çox məlumat verə bilər. Mütəxəssislər tətbiqin adını və "məlumat qalmaqalı" və ya "fırıldaqçılıq" ifadəsini axtarmağı təklif etdilər. Hart nəticədə şirkətin hər hansı bir məxfilik və ya məlumat sızıntısı olub-olmadığını sizə bildirməli olduğunu söylədi. Bu axtarış, məlumat pozuntularının bu şirkətində tez-tez rast gəlinən olub-olmadığını və bunun baş verdiyi təqdirdə onlara necə reaksiya verdiklərini də bildirməlidir. Şirkət bir neçə dəfə buna məruz qalıbsa və problemi həll etmək üçün heç bir şey etməyibsə, tətbiqdən uzaq durun, çünki bu problemi ciddi qəbul etmədiklərini göstərir. Sosial media yazılarınızı məhdudlaşdırın Saytın profilinizdə nə istədiyindən asılı olmayaraq, sosial mediada paylaşdığınız məlumatların miqdarını məhdudlaşdırmaq ağıllı addımdır. Nə qədər çox məlumat paylaşsanız, daha çox məlumat sizin üçün reklam yarada bilər. Sadəcə tələb olunan minimum məlumat miqdarını doldurun.Beləliklə, daha az zərərlə hər hansı bir məlumat pozuntusundan qaçınacaqsınız. Qanuni Proqram Yardımının prezidenti Bobby Kittleberger CNET-ə dedi: "Hədəfli reklamlara gəldikdə, smartfon tətbiqləri daha geniş imkanlar yaradır. Hətta telefonunuzun mikrofonuna daxil olan proqramlarla (bəlkə də daha çox hədəflənmiş reklam üçün) bağlı bəzi narahatlıqlar var" dedi. Proqramı yeniləyin Smartfonunuzun əməliyyat sistemini (ƏS) yeniləmək üçün vaxt ayırmaq məlumatlarınızın təhlükəsizliyini təmin etmək üçün çox vacibdir. Yeniləmələr, hakerlərdən və İnternet üzərindən yaydıqları son istismarlardan bir addım qabaqda olmağınızı təmin edir. Cinayətkarların telefonunuza girmək və məlumatlarınızı oğurlamaq üçün istifadə etdikləri üsullar daim təkmilləşdirilir, buna görə də smartfon müdafiəmiz də dəyişməlidir. Tətbiqləri yalnız Google və Apple mağazalarından yükləyin App Store və ya Google Play mağazasındakı bütün tətbiqlər 100% etibarlı deyil, lakin mütəxəssislər hələ də tətbiqləri təhlükəli yerlərdən quraşdırmaq əvəzinə yalnız rəsmi mağazalardan yükləməyiniz lazım olduğunu söyləyirlər. Bu platformalarda mövcud olan tətbiqlər məlumatların standart formada qorunması xüsusiyyətinə sahib olduqları üçün təsdiqlənmiş olacaq və məlumatlarınızı necə qoruduğunu göstərən xüsusi bir Məxfilik Siyasəti hazırlamaları tələb olunacaq. Tətbiqin qeyri-rəsmi və ya təhlükəli saytlardan yüklənməsi məlumat oğurluğu, zərərli proqram, casus proqram və troyan virusuna yoluxma ilə nəticələnir. Unutmayın ki, ən pis halda bir haker cihazınıza tam nəzarət edə bilər.